Pułapki myślowe z dzieciństwa

Tryby i pułapki, czyli jak schematy „działają”

W terapii schematów dużą wagę przykłada się do trybów schematycznych – to stany = role, w jakie „wchodzimy”, gdy aktywuje się dany schemat. Przykładowo:

• Tryb Porzuconego Dziecka – kiedy czujesz się samotny/a, bezradny/a, niewysłuchany/a
• Tryb Surowego Rodzica – gdy wewnętrzny głos krytykuje cię i zawstydza
• Tryb Uległego Poddanego – kiedy ciągle stawiasz potrzeby innych ponad własnymi
• Tryb Zdystansowanego Obrońcy – gdy uciekasz w pracę, telefon, jedzenie lub inne formy odcięcia emocjonalnego

Te tryby są sposobem, w jaki staramy się radzić sobie z bólem aktywowanych schematów, ale często przynoszą one tylko chwilową ulgę i długofalowe cierpienie.

Jak wygląda praca w terapii schematów?

Terapia schematów łączy techniki poznawcze, behawioralne, elementy terapii psychodynamicznej oraz metody pracy z wyobraźnią i emocjami. Kluczowe elementy pracy to:

• Rozpoznanie schematów i ich źródeł – np. w jakim kontekście i relacjach się ukształtowały
• Identyfikacja trybów i mechanizmów obronnych – czyli jak schematy przejawiają się dziś
• Praca z wyobraźnią (imaginacje) – odgrywanie scenek z dzieciństwa i „nadpisywanie” ich nowymi zachowaniami, reakcjami
• Techniki empatycznej konfrontacji – terapeuta pomaga skonfrontować szkodliwe przekonania w bezpiecznej relacji
• Budowanie Zdrowego Dorosłego – czyli części Ciebie, która potrafi stawiać granice, dbać o siebie i odpowiadać na potrzeby wewnętrznego dziecka

W przeciwieństwie do niektórych klasycznych terapii poznawczych, terapia schematów idzie głębiej: nie tylko zmienia myśli, ale też leczy emocjonalne „rany” z przeszłości. Działa szczególnie dobrze u osób z długotrwałymi trudnościami emocjonalnymi, niską samooceną, trudnościami w relacjach lub z cechami zaburzeń osobowości.